Masterplan en landschapsontwerp voor het Binnenplein, Zwijndrecht, BE

Er zijn weinig gemeentes in Vlaanderen die het geluk hebben nog zo’n grote open ruimte vlak in het centrum te hebben liggen. Dit is een kans om een voorbeeldproject te realiseren op het vlak van stedelijke natuur, klimaatadaptatie, verdichting met inclusieve woonvormen en duurzame mobiliteit. Om ervoor te zorgen dat deze ambities niet verwateren zijn duidelijke keuzes en een integrale benadering nodig.

De opgave was om dit binnengebied toegankelijk te maken en op te laden als een plek voor natuur en recreatie, maar tegelijkertijd ook een belangrijk woonprogramma te integreren. We kozen resoluut voor een dense compacte woonwijk vlakbij het centrum en aansluitend op bestaande woonstraten en een zo groot mogelijk, samenhangend landschapspark. Het landschap en de natuurwaarde vormen de onderlegger en zijn sturend voor alle overige functies en inrichtingselementen.

Een doorlopend netwerk van zachte verbindingen, maximaal gescheiden van gemotoriseerd verkeer, verbindt de verschillende toegangen onderling en het park met z’n omgeving. Het maaiveldparkeren wordt zo dicht mogelijk bij de toegangen voor auto’s gelokaliseerd, geoptimaliseerd, groen ingericht en deels ondergronds gebracht. De bestaande gebouwen in het binnengebied worden zoveel mogelijk als losse elementen in het groen geïntegreerd, met groen dat doorloopt tot tegen de gebouwen.

De bedoeling is om het landschap tot in het centrum te brengen. Dit doen we door dit landschap te enten op het traditionele landschap van het Land van Waas en de aanwezige beek als ruggengraat in te zetten en plaats te geven. We versterken de ecologische waarde en de streekeigen identiteit. Het voorzien van waterrijke biotopen versterkt de biodiversiteit, maar ruimte voor water betekent ook dat het Binnenplein een rol kan spelen in het integrale waterbeheer van de gemeente.

De bestaande functies in het binnenplein (administratief centrum, bibliotheek, sporthal, sportvelden, skatepark, bmx-parcours, evenementenweide en speeltuin) worden geïntegreerd in het landschap aangevuld met nieuwe functies (speelbos, boomgaard, waterspeelplekken, loopparcours, en speelheuvels). Daarbij wordt een gradiënt gehanteerd van meer hoogdynamische activiteiten richting kern naar meer laagdynamische, rustige plekken met plaats voor robuuste natuur richting landschap. Een intensief participatietraject gaf hiervoor de nodig input. Enerzijds werd de brede bevolking betrokken, anderzijds werd er met specifieke doelgroepen, zoals de lokale skaters, samengewerkt.

Projectgegevens

Opdracht

Opmaak van een masterplan en landschapsontwerp voor het Binnenplein

Samenwerking

Atelier Arne Deruyter (landschapsarchitect)

Locatie

Binnenplein, Zwijndrecht, BE

Schaal

Ca. 8,3 ha projectgebied

Opdrachtgever

Gemeente Zwijndrecht

Status

Masterplan: afgerond, 2021. Landschapsontwerp: in opmaak, voorontwerp

Awards

Winnaar internationale Open Oproep Vlaams Bouwmeester